Shimano aynakolda Hollowtech II teknolojisini çıkardı çıkaralı bu tür aynakollar fazlasıyla yaygınlaştılar. Bu aynakolların asıl amacının dörtgen ya da Octalink/ISIS sistemlerinde orta mil yuvasının içinde yer alan yatakları yuvanın dışına çıkarmak, hâsılı yataklar arasındaki mesâfeyi arttırarak genel sistemin esnemezliğine katkıda bulunmak olduğunu daha önce muhtelif yazılarımızda belirttik.
Bu teknolojiyi kullanan modeller arasında bilhassa Shimano XT gerek hafifliği, gerekse hesaplılığı sâyesinde öne çıkıyor. Fakat bu aynakol setinin montajında dikkat edilmesi gereken noktalar, daha doğrusu özel olarak kullanılması gereken âletler var. Dörtgen ya da çok dişli Octalink/ISIS sistemlerinde olduğu gibi sadece yatakları vidalayıp aynakolları takip vidaları sıkmak yeterli olmuyor. Bu nedenle bilhassa internetten bu ve bu tip aynakolları alanların evde paketi açınca hüsrana uğramamaları için dikkat edilecek hususları ve genel olarak aynakol seti montajında mutlaka dikkat edilmesi gereken noktaları listeleyelim dedik.
Her şeyden önce Hollowtech II türünden aynakolları takabilmek için fazladan iki âlete ihtiyaç var. Önce yatakları kadroya monte edebilmek için bir tane, sonra aynakolları sıkıştıracak olan vidayı sıkmak için bir diğer anahtar. Aşağıdaki fotoğrafta değişik HTII anahtarları gözüküyor. Tek parça âlet isteyenler için ParkTool’un modelini tavsiye edelim.
Bisikleti bir yere sabitledikten sonra bakılacak ikinci nokta orta mil yatağının tamamen düzgün olup olmadığını, üzerinde boya fazlası bulunup bulunmadığını kontrol etmek. Eğer böyle bir durum söz konusuysa uzun vâdede verim almak için evde montaj isini unutup kaliteli âlet setine sahip bir bisikletçinin yolunu tutmak farz oluyor.
Bu konuyu ne kadar vurgulasak az kalır: Bisiklette herhangi bir yerde yatak takılırken, bu çatal (furş) yatağı da olabilir, orta mil yatağı da, veyâhut disk fren kaliperlerini kadroya ya da amortisöre takarken paralellik çok önemli bir konu. Model bisiklette olduğu gibi bu paralellik fabrika çıkışından itibâren sağlanmışsa, boya artığı vs. yoksa ne âlâ. Aksi takdirde törpü işlemi uzun vâdede yatakların ömrünü uzatmak, rahatsız edici ses oluşumunu engellemek için şart. Bunun için kullanılacak âletler de nispeten pahalı olduğundan (hele ki aşağıdaki fotoğraftaki modellerse) bireysel binicinin almasına lüzum olmayan âletler. Dolayısıyla iyi donatılmış bir atölyenin yolunu tutmak bu durumda son çare.
”İllâ ben yapacağım, parayı verip törpüyü alacağım!” diye ısrar edenlere şunu belirtelim ki olay aslında gözüktüğü kadar kolay değil. Hayatta eğer bisiklet camiasında amme hizmetine yönelik çalışılmayacaksa 1-2 defa kullanılacak bir âlete o kadar parayı vermekle iş bitmiyor, kullanılan teknik de gâyet mühim. Çünkü yanlış bir harekette paralel törpüleyelim derken sathı iyice pürüzlü hâle getirmek işten bile değil.
Törpüyü sağlam bir şekilde yerleştirdikten sonra son derece yavaş, akıcı, ve tek hamlede 360° döndürebilecek şekilde kavrayıp çevirmek gerekiyor. Ola ki kaçırıldı ve törpü teklemeye başladı, burası önemli, çünkü bu durum satıhta çentik oluşması demek. Bu durumda yapılacak şey “törpü yağı” kullanmak.
Törpü yağının illâki fotoğraftaki gibi Park Tool marka olması gerekmiyor. yapılacak şey Bauhaus gibi yapı marketlerden bir kesme yağı edinmek.
dönemlerde yatakların kolayca açılabilmesinin ve genel olarak sistemin ses çıkarmadan çalışmasının en önemli güvencelerinden biri. Mümkünse fotoğraftaki tür yüksek kaliteli Shimano yağı kullanmalı, elde yoksa sıradan gres de işe yarar. Paralellik konusundan sonraki önemli nokta yatakları iyice yağlamak. Bu durum sonraki
Aynı şekilde yatak yivlerini de yağlamak şart. Bu aşamada yatakları vidalamadan önce dikkat edilecek noktaShimano Hollowtech II ve muâdili aynakol setlerinde yer alan halkalar (O-Ring). Bu halkalar zincir hattının sağlıklı bir şekilde belirlenmesini, aynakolun doğru konumda yer almasını sağlıyorlar. Toplam 3 halka geliyor, her biri 2.5mm eninde, bunların kaçı hangi tarafa, ona bakalım. Halkaların yerleştirilmesinde esas nokta orta mil yatağının eni. Daha önceki yazılarımızı takip edenler bileceklerdir, orta mil yatakları genel olarak ya 68mm ya da 73mm eninde oluyorlar.
68mm 1 halka sola, 2 halka sağa 68mm 1 halka sola, 1 halka sağa (E-tipi ön attırıcıda) 73mm 0 halka sola, 1 halka sağa 73mm 0 halka sola, 0 halka sağa (E-tipi ön attırıcıda)
E-tipi ön attırıcının ne olduğunu söylemeye lüzum görmüyoruz, sayfamızda ilgili makâle mevcut. Yalnız sağ ve soldan kastedileni biraz daha açalım ki karışıklık olmasın: Sağ bisikletin üzerinde oturduğumuz gibi sağ, yani ayna dişlilerinin olduğu taraf.
Halkalarla birlikte yataklar iki tarafa da el ile vidalanıyorlar.
Akabinde ek olarak gerekli olan özel anahtar ile sıkılmaları gerekiyor. fotoğraftaki gibi tork anahtarı da kullanılabilir, Shimano’nun bu yatakların sıkılması için tavsiye ettiği aralık 35-50Nm. Bu oldukça geniş bir aralık. Dolayısıyla illâ tork anahtarı kullanılacak diye bir şey yok. Yalnız dikkat edilmesi gereken çok da fazla sıkılmaması. Bu durumda yatakların içindeki rulmanların dönmesi, dolayısıyla da aynakolların dönmesi güçleşebilir. Tork anahtarı olmadan yapılabilecek basit bir test yatakları sıktıktan sonra parmak ile rulmanın kolay dönüp dönmediğini kontrol etmek. Rulman dönüşte zorlanmaya başladığı zaman sıkmayı bırakmak gerek. Sonrasında haliyle önce mile bağlı olan aynakolu, yani sağ tarafı, sonra onun karşısına sol aynakolu takıyoruz. Sol aynakolun montajı için de ikinci anahtar gerekiyor. Bunu yatak vidasını sıkıştırmak için kullanıyoruz.
En son adım ise sol aynakolun allen vidalarını sıkmak. Burada da tork anahtarı kullanmak elbette daha iyi, Shimano tarafından önerilen tork 10-15Nm arası. İki taraflı olan bu vidaları sıkarken önemli olan nokta her iki vida arasında değişerek sıkmak. Yani önce bir vidayı sonuna kadar sikip sonra diğerine geçmek yanlış. Biraz birini, biraz diğerini seklinde sıkmak gerekiyor. Bu kural zâten genel mânâda bu şekilde iki taraflı olan bütün vidalar için geçerli.
